Aybaşı gecikməsinin səbəbi qadın bədənində baş verən hormon dəyişiklikləri, gündəlik həyat stresləri, qidalanma və yuxu pozuntuları, hamiləlik və ya bəzi daxili problemlərlə əlaqəli ola bilər. Gecikmə bir dəfə baş verirsə, çox vaxt narahat olmağa ehtiyac yoxdur. Amma aybaşı gecikməsi təkrarlanırsa və səbəbi bilinmirsə, bu vəziyyət araşdırılmalıdır.
Bəzən bu gecikmə sadəcə hava dəyişiklikləri, emosional gərginlik və ya çox fiziki yorğunluqla əlaqəli ola bilər. Amma davamlı gecikmələr bədəndə qaydasında getməyən bir prosesin siqnalı ola bilər. Əsas məsələ gecikmənin nədən qaynaqlandığını düzgün anlamaqdır. Gözardı edilən gecikmələr uzun müddətli təsirlər yarada bilər.
Aybaşı Gecikməsinin Əsas Səbəbləri Nələrdir?
Aybaşı gecikməsinin səbəbləri müxtəlif ola bilər, amma bu səbəblər arasında ən çox rast gəlinənlər aşağıdakılardır:
- Stress və duyğusal yüklənmə – Beyin və bədən bir bütöv kimi işləyir. Hiss etdiyiniz narahatlıq və ya qorxu bədənin təbii dövrünə müdaxilə edə bilər. Bəzən bir ailə problemi belə aybaşı tarixinə təsir edə bilər.
- Yuxusuzluq və saat fərqləri – Bədən ritmi pozulduqda, menstruasiya tsikli də dəyişə bilər. Bu, xüsusilə gecə növbəsində çalışanlar və tez-tez səyahət edənlərdə daha çox görünür.
- Çəki dəyişikliyi – Ani arıqlama və ya kökəlmə, bədənin iç balansını poza bilər. Bu dəyişikliklər bədənin “hazır olmadığını” düşündüyü üçün aybaşı gecikə bilər.
- Hamiləlik – Əgər cinsi həyat aktivdirsə və gecikmə yaşanırsa, ilk ehtimal hamiləlik olmalıdır. Bu ehtimal istənilməsə belə, ilk yoxlanmalı mövzudur.
Unutmayın: Bəzi qadınlarda bu səbəblər eyni anda bir neçə formada özünü göstərə bilər. Ona görə də bir səbəb axtarmaqdansa, bütöv baxış daha doğru nəticə verər.
Aybaşı Dövrü Normalda Necə Olmalıdır?
Aybaşı dövrü normalda təxminən 21 ilə 35 gün arasında dəyişməlidir və bu dövr hər ay eyni olmasa da müəyyən ardıcıllıq göstərməlidir. Qadın bədəni öz ritmini tapdıqdan sonra bu dövr çox da dəyişmir. Dəyişikliklər varsa, bu, sistem daxilində baş verən bir dəyişiklikdən xəbər verir.
Normal bir tsikl zamanı aybaşı 2 ilə 7 gün arasında davam etməlidir. Qan rəngi, miqdarı və müşayiət edən simptomlar (ağrı, yorğunluq və ya emosional dəyişikliklər) də bu normaya uyğun olmalıdır. Əgər bu parametrlərdə kəskin fərqlər varsa, sadəcə gecikmədən yox, ümumi dövr pozuntusundan danışmaq olar.
Tsiklin əvvəlindən sonrakı ilk günə qədər olan aralıq vacibdir. Qadın bu aralığın dəyişməyə başladığını müşahidə edirsə, bu dəyişiklik bir neçə ay davam edirsə, sistem artıq balansdan çıxmış sayılır. Bu balanssızlıq sadə stressdən qaynaqlana bilər və ya daha dərin hormonal dəyişikliklərlə əlaqəli ola bilər.
Ən önəmlisi, hər qadın öz bədəninin necə işlədiyini bilməlidir. Başqasının tsikli ilə öz tsiklinizi müqayisə etmək doğru yanaşma deyil. Bədən öz ritminə uyğun davranır. Bu ritmi izləmək, dəyişiklikləri vaxtında fərq etmək uzunmüddətli sağlamlığın açarıdır.
Aybaşı Gecikməsi Nə Vaxt Təhlükəli Sayılır?
Menstruasiya gecikməsi əgər təkrarlanırsa, bu artıq bədənin sadəcə uyğunlaşması deyil, müdaxiləyə ehtiyacı olan bir dəyişiklikdir. Normal tsikl 21 ilə 35 gün arasındadır. Əgər bu dövr ardıcıl olaraq aşılırsa və ya aybaşı bir neçə ay yoxdursa, bu hal artıq bir simptom deyil, bir göstəricidir.
Bəzi hallarda gecikmə ilə yanaşı başqa əlamətlər də ortaya çıxır. Məsələn alt qarında təzyiq hissi, əhval dəyişiklikləri və ya aybaşı gəldikdə normadan az qanaxma varsa, bu, sistemin düzgün işləmədiyini göstərir. Bu əlamətlər bəzən səssiz olur, amma bədən hər zaman danışır. Sadəcə onun dilini başa düşmək lazımdır.
Ən çox buraxılan səhv gecikməni sadə bir dəyişiklik kimi görməkdir. Halbuki bu vəziyyət bəzən iltihabi proseslərin başlanğıcı və ya daxili tarazlığın pozulması ilə əlaqəli ola bilər. Aybaşı olmaması sadəcə olmamaq deyil. Bu, içərdə bir prosesin tamamlanmadığını göstərir.
Əgər bu dəyişikliklər üç ay və daha artıq müddətdə təkrarlanırsa və ya aybaşı olduqda fərqli simptomlar müşahidə olunursa, bu nöqtədə bədən artıq “səssiz” deyil. Bu nöqtədə müdaxilə vacibdir. Təxirə salmaq bəzən nəticələri ağırlaşdırır.
Aybaşı Gecikəndə Nə Etmək Lazımdır?
Aybasi gecikmesi zamani nə etməli olduğunu anlamaq üçün əvvəlcə gecikmənin səbəbini düzgün başa düşmək lazımdır. Problemi deyil, qaynağı araşdırmaq əsas yanaşma olmalıdır. Sadəcə ayın neçə günü keçdiyinə baxmaq kifayət deyil. Bu dəyişiklik nədən başlayıb, hansı haldan sonra müşahidə olunub, bu suallar verilməlidir.
İlk yoxlanmalı ehtimal hamiləlikdir. Cinsi aktivlik varsa və aybaşı gecikir, bu ehtimal hər zaman birinci sırada dayanır. Ev testləri ilə ilkin yoxlama mümkündür, amma bu nəticələr dəqiq deyil. Əgər hamiləlik yoxdursa və gecikmə davam edirsə, artıq həyat tərzi, qidalanma və istirahət vərdişlərinə nəzər salmaq lazımdır.
Son həftələrdə nəyisə dəyişdirmisinizsə, bu dəyişiklik bədənə siqnal ola bilər. Yeni bir pəhriz, ağır idman rejimi, yuxusuz gecələr və ya emosional çətinliklər gecikmənin səbəbi ola bilər. Buradakı məqsəd səbəbi tapmaq və onu aradan qaldırmaqdır. Problemi örtmək yox, qaynağı həll etmək vacibdir.
Əgər bütün bu mərhələlər nəticə vermirsə və vəziyyət təkrarlanırsa, bu zaman qadın sağlamlığı üzrə mütəxəssisə müraciət etmək ən doğru addımdır. Problemin erkən mərhələdə aşkarlanması həm fiziki həm də emosional olaraq rahatlıq gətirər.
Aybaşı Olmaq Üçün Nə Etmək Lazımdır?
Aybasi olmaq üçün nə etmək lazımdır sualının cavabı sadə görünə bilər, amma yanaşma fərqli olmalıdır. Məqsəd sadəcə qanaxma yaratmaq deyil, bədənin nə üçün onu dayandırdığını anlamaq və bu səbəbi aradan qaldırmaqdır.
Əgər gecikmənin səbəbi çox sadə bir həyat dəyişiklikdirsə, bəzən isti su vannası, rahatlıq, qidalanmanın düzəlməsi və yüngül fiziki aktivlik bu prosesi təbii şəkildə başlada bilər. Amma bu yanaşmalar yalnız müvəqqəti və səbəbi bilinən gecikmələr üçün keçərlidir.
Əgər qadın aybasi olmaq üçün dərman düşünürsə, bu dərmanlar yalnız səbəblər aydın olduqdan sonra və yalnız nəzarət altında qəbul edilməlidir. Aybasi olmaq üçün derman istifadə etdikdə, səbəb hələ də bədəndə qalırsa, bu dərman sadəcə nəticəni dəyişir. Problemi deyil. Bu isə daha sonra daha ağır gecikmələrə səbəb ola bilər.
Aybasini nece tezlesdirmek olar sualına gəlincə, bu yanaşmanın özü risklidir. Çünki bədən hazır deyilsə, bu prosesi zorla başlatmaq bəzən əlavə narahatlıqlara yol aça bilər. Bəzən gecikmə bədənin “mənə vaxt ver” mesajıdır. Bu mesajı oxumadan cavab vermək səhv nəticələr doğura bilər.
Aybaşı Gecikməsi Sonsuzluq Riskini Artıra Bilərmi?
Aybaşı gecikməsi sonsuzluq riski yarada bilər, amma bu vəziyyət hər gecikmədə keçərlidir demək düzgün deyil. Əgər aybaşı dövrü mütəmadi şəkildə gecikir və ya aylarla baş vermirsə, bu artıq yumurtlama sisteminin pozulmasına işarədir.
Aybasi Gecikməsi Davam Edirsə, Nə Etmək Olar?
Əgər aybaşı gecikməsi davam edirsə və artıq bu hal təkrarlanmağa başlayıbsa, bəzən sadə səbəblərdən çox daha dərinə baxmaq lazımdır. Bədənin iç sistemi tək hormonlarla deyil, həm də zehni vəziyyətlə tənzimlənir.
Məsələn, uzun müddətli narahatlıq, depressiya və ya qapanmış duyğular da bədəndə tsikli poza bilər. Çünki beyindəki duyğu ötürücüləri hormonların idarəsində dolayı rol oynayır. Bu, çox danışılmayan bir nöqtədir, amma bəzən səbəbi olmayan gecikmələrin izahı burada ola bilər.
Nəticə
Aybasi gecikmesinin səbəbləri çoxşaxəlidir. Hər qadının bədəni fərqlidir və hər gecikmə fərqli səbəblə yaranır. Bəzi gecikmələr keçici və zərərsiz olsa da, bəziləri ciddi siqnallardır. Öz bədəninizi tanımaq və dəyişikliklərə diqqət etmək, uzunmüddətli sağlamlıq üçün vacibdir.
Aybasini nece tezlesdirmek olar sualına cavab axtarmadan öncə, bədən niyə bu reaksiyanı verir – onu anlamaq daha doğrudur. Aybaşı olmaq üçün nə etmək lazımdır sualına verilən ən yaxşı cavab, bədəndəki səbəbi tapıb ona uyğun davranmaqdır.